به نقل از «ایرنا»

ترنم مناجات زیر چتر بهار دل‌انگیز قرآن در حرم رضوی

تاریخ انتشار: ۹ فروردین ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۴۱۴۱۷۱

به گزارش ایرنا، در منابع دعایی و روایی شیعه، اعمال و عبادت‌های مختلفی برای ماه مبارک رمضان نقل شده است که مهم‌ترین آنها تلاوت قرآن، اِحیا داشتن شب‌های قدر، دعا، نماز، استغفار، افطاری‌دادن و کمک به نیازمندان است.

ماه مبارک رمضان، تنها ماهی است که نام آن در قرآن کریم آمده است و خدای متعال در آیه ۱۸۵ سوره بقره فرموده است: "شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِی أُنزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ هُدًیٰ لِّلنَّاسِ وَ بَینَاتٍ مِّنَ الْهُدَیٰ وَالْفُرْقَانِ ۚ فَمَن شَهِدَ مِنکُمُ الشَّهْرَ فَلْیصُمْهُ"

"رمضان همان ماهی است که در آن، قرآن فروفرستاده شده است، کتابی که مردم را راهبر، و متضمن دلایل آشکار هدایت، و میزان تشخیص حق از باطل است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

پس هر کس از شما این ماه را درک کند باید آن را روزه بدارد، و کسی که بیمار یا در سفر است باید به شماره آن، تعدادی از روزهای دیگر را روزه بدارد".

پیامبر مکرم اسلام (ص) نیز در خطبه شعبانیه، فضایلی را برای ماه رمضان برشمرده اند که برخی از آنها بدین شرح است: مردم در این ماه به مهمانی خدا دعوت شده‌اند. شب قدر در این ماه و بهتر از هزار ماه است. احیا و نماز گزاردن در یک شب از شب‌های آن برابر با نماز هفتاد شب در ماه‌های دیگر است.

به فرموده پیامبر (ص)، رمضان، ماهی است که اگر ارزش آن شناخته شود، انسان آرزو می‌کند تمام سال رمضان باشد. در برخی روایات، ماه رمضان بهار قرآن معرفی شده است. همچنین ثواب قرائت یک آیه از قرآن در آن معادل ثواب خواندن کل قرآن بیان شده است.

حرم مطهر امام هشتم(ع) نیز در ماه مبارک رمضان برنامه‌های مختلف معنوی تدارک دیده است که یکی از آنها مناجات خوانی سحرگاهی در ماه مبارک رمضان با حضور زائران و دلدادگان اهل بیت(ع) در رواق امام خمینی(ره) است.

این آیین هر شب با استقبال پرشمار زائران و مجاوران با حضور "محمود کریمی" از ساعت ۲۴ به مدت یک ساعت در رواق امام خمینی (ره) برگزار می شود که این مداح اهل بیت در این مراسم به دعاخوانی، مناجات خوانی و روضه خوانی می‌پردازد.

شور و حال حاکم بر این آیین وصف ناپذیر است به گونه ای که انگار نیاز مناجات شبانه و خلوتی ناپیدا میان جمعی شب زنده دار و صاحب دل به حدیث حاجت روایی تبدیل شده است.

این مراسم همچنین هر شب با عنوان «نجوای نقاره» به صورت زنده از شبکه افق سیما پخش می‌شود. اینجا در حرم، دعا و زیارت بیشتر و بهتر از هر جای دیگر لذت دارد. اصلا حرم امام رضا(ع) چیز دیگری است.

رمضان، ماه بهار قرآن هم هست از این رو در ساعات مختلف ماه مبارک رمضان، جلسات متعدد ترتیل خوانی قرآن کریم در رواق های حرم مطهر برگزار می‌شود.

یکی از این جلسات با عنوان "ام ابیها" ویژه بانوان است که هر روز ساعت ۹.۵ صبح به مدت ۲ ساعت در رواق حضرت زهرا(س) برگزار می‌شود، تلاوت ترتیل یک جزء قرآن کریم، بیان معارف قرآنی، قرائت تحقیق و تواشیح و حفظ از جمله برنامه‌های این محفل قرآنی است.

رییس دارالقرآن الکریم حرم مطهر رضوی در این خصوص اظهار داشت: در راستای عمل به توصیه‌های مقام معظم رهبری مبنی بر فراگیری مفاهیم قرآنی، قبل از شروع مراسم ترتیل خوانی قرآن کریم بانوان، جلسات بیان معارف قرآنی با حضور بانوان کارشناس قرآنی برگزار می‌شود.

محمدرضا احمدی‌زاده افزود: در این جلسات، معارف قرآنی ناظر بر هر جزء خوانده شده از قرآن برای حاضران تبیین می‌شود.

وی به برگزاری محفل "دختران رضوی" ویژه دختران نوجوان اشاره و بیان کرد: این برنامه با حضور و اجرای ترتیل خوانی یک حزب قرآن توسط قاریان نوجوان حرم مطهر رضوی همراه با بیان معارف قرآنی به شیوه نمایش، قصه و مسابقه بعد از اقامه نماز ظهر و عصر میزبان حضور دختران نوجوان است.

معاون تبلیغات اسلامی حرم مطهر رضوی نیز اظهار داشت: برنامه محوری حرم مطهر رضوی در ماه مبارک رمضان، برپایی محافل قرآنی است که از اول این ماه آغاز شده و روزانه در سه نوبت برگزار می‌شود.

حجت الاسلام حسین شریعتی نژاد افزود: هر روز از ساعت پنج و ۱۵ دقیقه به مدت حدود ۱.۵ ساعت و نیز از ساعت ۱۰ صبح به مدت یک ساعت در رواق امام خمینی(ره) محفل ترتیل خوانی قرآن برپا می‌شود. ایوان مقصوره صحن گوهرشاد نیز از ساعت ۱۶ به مدت یک ساعت با محفل ترتیل خوانی میزبان زائران و مجاوران حرم رضوی است.

وی ادامه داد: همچنین محفل ترتیل‌خوانی ویژه بانوان همه روزه از ساعت ۹.۵ صبح به مدت ۲ ساعت در رواق حضرت زهرا(س) برگزار می‌شود.

معاون تبلیغات اسلامی حرم مطهر رضوی با بیان اینکه برگزاری جلسات تفسیر قرآن توسط تولیت آستان قدس یکی دیگر از ویژه‌برنامه‌های ماه مبارک رمضان است، افزود: این جلسات از پانزدهم ماه مبارک رمضان در ایوان مقصوره مسجد گوهرشاد آغاز خواهد شد.

وی ادامه داد: دعای پرفیض افتتاح هم هر شب از ساعت ۲۰:۱۵ دقیقه قرائت می‌شود.

حجت الاسلام شریعتی نژاد اظهار داشت: سخنرانی‌های مذهبی و بیان معارف اهل بیت(ع)، از دیگر برنامه‌های ویژه این ایام است که بعد از نماز ظهر و عصر در ۲ محل مسجد گوهرشاد و رواق امام خمینی(ره) با حضور کارشناسان برجسته مذهبی برگزار می‌شود.

استان‌ها خراسان رضوی ۰ نفر مصطفی نخعی برچسب‌ها مشهد زائران ایرانی حرم امام رضا مناجات قرآن کریم زیارت

منبع: ایرنا

کلیدواژه: مشهد زائران ایرانی حرم امام رضا مناجات قرآن کریم زیارت مشهد زائران ایرانی حرم امام رضا مناجات قرآن کریم زیارت رواق امام خمینی ماه مبارک رمضان برگزار می شود حرم مطهر رضوی ساعت در رواق ترتیل خوانی معارف قرآنی قرآن کریم

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۴۱۴۱۷۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

هر صبح و شام در آستانه مقدسه رضوی قرآن تلاوت نمایند / نگاهی به شواهد تاریخی درباره پیشینه قرائت قرآن در حرم مطهر امام رضا(ع)

پنجشنبه گذشته به رسم دیرینه، جلسات سنتی قرآن کریم در یکی از شبستان‌های مسجد گوهرشاد در قالب برنامه دارالحفاظ آغاز شد. در این جلسه که ساعت 4 صبح پنجشنبه 6اردیبهشت در مسجد گوهرشاد برگزار شد استاد سیدمرتضی سادات فاطمی به عنوان پیشکسوت و صدرالحفاظ آستان قدس رضوی دعوت شد تا استاد این جلسه سنتی قرآنی در حرم مطهر رضوی باشد. قرار زیبایی که بناست با حضور سایر اساتید پیشکسوت تکرار شود. به این بهانه مروری بر پیشینه برنامه‌های قرآنی حرم مطهر رضوی داریم.

قرائت قرآن در جوار بارگاه علی بن موسی‌الرضا(ع) سنتی به قدمت این صحن و سراست. نشان آن، قدیمی‌ترین قرآن وقفی این آستان است. سنتی که طی قرن‌ها به مرور شکل گرفت و به شکل مراسمی آیینی قد کشید. نشان به این نشان که در دوره صفوی حفاظ حرم مطهر دارای جایگاه ویژه‌ای بودند و واقفان برای پایداری سنت تلاوت در حرم علی بن موسی الرضا(ع) وقف‌های متعدد داشتند. یکی از این وقف‌ها مربوط به خواجه علاءالدین حاجی در عهد شاه طهماسب اول صفوی است که به تاریخ 993 قمری وقف  و بخشی از درآمد آن صرف تأمین هزینه تلاوت قرآن در حرم مطهر شده تا حفاظ هر صبح و شام در روضه متبرکه، قرآن تلاوت کنند. سنتی دیرین که تا امروز ادامه دارد. کافی است سحرگاه به نیت زیارت به حرم مطهر رفته و پس از عرض ارادت، سری به مسجد گوهرشاد بزنید تا قاریان را نشسته به احترام ببینید و نوای ملکوتی قرآن را بشنوید که بر بال‌های ملائک تا آسمان می‌رود.

سنتی که از آغاز بود

قرائت قرآن در اماکن مقدس توصیه پسندیده‌ای است که در مزارات سرزمین‌های اسلامی از آغاز اسلام برقرار بوده است. با شکل‌گیری مشهدالرضا(ع) در قرن سوم هجری و حضور زائران بر گرد مرقد مطهر علی بن موسی‌الرضا(ع) قرائت قرآن نیز رایج بوده است. به نوشته مؤلف عیون اخبارالرضا(ع)، در قرن چهارم هجری زائران در کنار مرقد امام رضا(ع) قرآن تلاوت می‌کردند. ابن‌بابویه با واسطه از ابوعلی محمد بن معاذ و به نقل از ابوعمر و محمد بن عبدالله حاکم نوغان می‌نویسد: «مسافری از ری که نامه‌ای از بعضی سلاطین حمیر برای نصربن احمد امیر بخارا داشت، به زیارت حرم آمده، شب را در حرم به سر برد و بعد از نماز شروع به خواندن قرآن کرد».

قرآن‌های موجود در موزه آستان قدس رضوی با قدمت هزارساله خود شاهدی دیگر بر این ماجرا هستند. قدیمی‌ترین قرآن وقفی به شماره 3004 که به خط کوفی بر پوست آهو نوشته شده، متعلق به ابوالقاسم علی بن ناصرالدوله ابی‌الحسن محمد بن ابراهیم سیمجور است که به سال 363 وقف شده است. به جز این، دو قرآن دیگر نیز یکی وقف سلطان محمود غزنوی به تاریخ 393 قمری و دیگری مربوط به ابوالبرکات که در رمضان 421 قمری وقف شده است. غیر از تاریخ، نکته دیگری که در وقف‌نامه این قرآن آمده و از نظر اثبات تلاوت قرآن در این آستان دارای اهمیت است، تصریح به عدم خروج قرآن از حرم است. گفته می‌شود  با گسترش این صحن و سرا و رونق مشهدالرضا(ع) به موازات توجه به خدمات رفاهی برای زائران، در خصوص نیازهای عبادی و زیارتی آن‌ها نیز اندیشه می‌شده است. اما در این مورد تا قرن نهم هجری سندی در دست نیست و نخستین و قدیمی‌ترین خبر در این خصوص متعلق به برگزاری آیین قرائت قرآن در حرم  مطهر به گزارش فضل‌االله روزبهان خنجی است که در شرح سفر زیارتی محمد خان شیبانی به مشهد، در وصف مراسم قرائت قرآن حفاظ نوشته است: «...و اشارت علیه سانح شد که حفاظ در بیرون قبه قرائت قرآن نمایند و فرمودند مکروه است در پایین قبر قرآن خوانند و تأکید نمودند که «... باید بعد از این، حفاظ مرقد مقدس رضوی در بیرون قبه تلاوت نمایند؛ به رعایت ادب اقرب است». سپس مولانا حافظ جامی، غزلی ترکی در هشت بیت در منقبت امام رضا(ع) با رخصت همایونی قرائت کرد و آن گاه حدیثی قدسی به اسناد مسلسل، به روایت حضرت رضا(ع) قرائت و ترجمه شد و همگان فیض بردند».

با مرور این شرح به جزئیات مهمی در خصوص مراسم قرائت در حرم مطهر رضوی می‌رسیم. نخست اینکه مراسمی اینچنین دارای سابقه بوده‌ و در پایین پای حضرت اجرا می‌شده‌ و پس از این زمان به مکانی دیگری منتقل شده‌است. جز این می‌توان درباره تشریفات مراسم نتایجی گرفت، مانند اینکه در پایان تلاوت قرآن، برنامه‌های دیگری مانند سخنرانی و شعرسرایی برقرار بوده و همچنین شرح احادیث انجام می‌شده است. اشعار و احادیثی که بعدها منشآت خواجه نصیر طوسی و مدایح دوازده امام جای آن را گرفت.

دارالحفاظ، رواقی برای حفاظ حرم مطهر

دیگر خبری که از قرن نهم می‌تواند در خصوص سنت تلاوت قرآن در حرم مطهر رضوی ذکر کرد، وجود رواق دارالحفاظ در حرم مطهر است. رواقی که گفته می‌شود به دست گوهرشاد بیگم در اوایل قرن نهم هجری ساخته شده و نامش را از حفاظ قرآن کریم حرم مطهر دارد. گفته می‌شود وجود این رواق و نامش نشان‌دهنده این است که مراسمی اینچنینی در عهد تیموریان و حتی در قرن هشتم نیز مرسوم بوده و به همین دلیل مکانی ویژه برای آن ساخته و تدارک دیده‌اند. دیگر شاهد و سند ماجرا نشان مصدری حافظ مسجد جامع گوهرشاد است که سلطان حسین میرزای بایقرا به نام خواجه حافظ حسینعلی (که از حافظان و قاریان بزرگ آن دوره خوراسان بوده) صادر کرده است و به موجب این حکم، او ریاست حفاظ بیت‌المغفره و مسجد جامع گوهرشاد را عهده‌دار شده است. برای فهم بیشتر از این سنت باید در تاریخ جلوتر بیاییم تا به عهد صفوی برسیم. در این دوره به خاطر وقف‌نامه‌هایی که عواید آن به این مراسم اختصاص یافته و همچنین اسنادی که درزمینه مواجب حفاظ و شرح هزینه برگزاری مراسم وجود دارد می‌توان به اصطلاحات مربوط به این مراسم رسید. اصطلاحاتی مانند صدرالحفاظ، حافظ، سلطان القراء و صدر القراء که به جایگاه و اهمیت حافظان قرآن و این مراسم در عهد صفوی اشاره دارد. گفته می‌شود حفاظ در عهد صفوی زیر نظر خادم‌باشی و همچنین سرکشیک که متولی این مراسم بود، خدمت می‌کردند. براساس این وقف‌نامه‌ها حفاظ در دو دسته «حفاظ بالاسرمبارک» و «حفاظ حرم مطهر» زیر نظر مسئولان به تلاوت قرآن و ادعیه می‌پرداختند. شرح این وقف‌نامه‌ها مفصل است و در مجالی دیگر به آن خواهیم پرداخت.

آزاده خلیلی